Marian Zieliński
Kierownik Powiatowego Urzędu Pracy w Radziejowie
Funkcjonowanie samorządowych służb zatrudnienia - konieczność zmian w opinii praktyka
Podejmowane próby oceny sytuacji na rynku pracy w ostatnich dwóch latach wskazują
niekiedy na zaawansowany proces deregulacji rynku pracy w Polsce. Tymczasem
obecny stan tegoż rynku nie ma nic wspólnego z deregulacją, która byłaby efektem
zaplanowanych i przemyślanych decyzji. Należy podkreślić fakt, że skutecznej
deregulacji poddano jedynie System Urzędów Pracy, który funkcjonował w latach
1993-1999.
Obecny system zarządzania rynkiem pracy
jest zbyt zliberalizowany, gdzie gremialne podejmowanie decyzji jest mało skuteczne
i pozbawione odpowiedzialności. Korzyści wynikające natomiast z decyzji samorządów
lokalnych dla tych uczestników rynku pracy, którymi są bezrobotni i pracodawcy,
są znikome.
Należy podkreślić fakt, że działania urzędów pracy w zakresie aktywizacji osób
bezrobotnych i poszukujących pracy zostały w minionym czasie bardzo ograniczone.
Efektywność programów rynku pracy natomiast, w rzeczywistości, zbliżyła się
do zera. Na taki stan rzeczy ma wpływ wiele czynników, do których można zaliczyć
między innymi:
1) niekorzystne zapisy ustawowe, z których wynika podział na zadania dla wojewody
-pasywne formy łagodzenia skutków bezrobocia (zasiłki) oraz zadania własne samorządu
-aktywne formy ograniczania bezrobocia (prace interwencyjne, roboty publiczne,
refundowane miejsca pracy dla absolwentów, staże, szkolenia i inne),
2) drastyczne obniżenie środków Funduszu Pracy na programy rynku pracy,
3) brak możliwości samodzielnego, na poziomie powiatu, przesuwania środków z
nie wypłaconych zasiłków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu
4) ograniczone możliwości absorbcji zewnętrznych środków finansowych (np. przedakcesyjnych
z UE),
5) zmniejszenie wydatków na koszty rzeczowe urzędów pracy.
"Model instytucjonalnej obsługi rynku pracy I" - propozycja do dyskusji
MPiPS zawiera wiele rozwiązań organizacyjno - prawnych, których wdrożenie w
życie wydaje się być warunkiem koniecznym do przywrócenia sprawnej obsługi rynku
pracy. Zadania bowiem, które wynikaj ą z Europejskiej Strategii Zatrudnienia
oraz z Narodowej Strategii Zatrudnienia i Zasobów Pracy na najbliższe lata,
w sposób jednoznaczny wskazują na stworzenie w Polsce takiego systemu służb
zatrudnienia, który będzie odpowiadał standardom unijnym i jednocześnie zapewni
sprawną obsługę rynku pracy. Nowy system służb zatrudnienia musi być zdolny
do jak najszerszej absorbcji środków finansowych pochodzących z UE, a w szczególności
z Europejskiego Funduszu Społecznego. Połączenie środków co najmniej dwóch funduszy,
tzn. Funduszu Pracy - jako bazowego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego
- jako dodatkowego, pozwoli na rozpoczęcie procesu rzeczywistego tworzenia miejsc
pracy. Do tego celu potrzebny jest publiczny system służb zatrudnienia, na który
bezpośredni wpływ powinno mieć państwo.
Realizując politykę państwa w zakresie rynku pracy należy pamiętać o regionalnej
polityce rynku pracy, gdzie silnym ogniwem powinien być Wojewódzki Urząd Pracy
-jako partner regionalny.
Propozycja powołania Rejonowych Agencji Pracy wydaje się być w dużej mierze
uzasadniona, z tym jednak warunkiem, że RAP będzie powołana do życia w każdym
powiecie. Przyjęcie takiego rozwiązania pozwoli realizować zadania w sposób
racjonalny na poziomie powiatu, który wraz z gminami tworzy podstawową bazę
instytucjonalnej obsługi rynku pracy.