Marian Zieliński
Kierownik Powiatowego Urzędu Pracy w Radziejowie

Funkcjonowanie samorządowych służb zatrudnienia - konieczność zmian w opinii praktyka


Podejmowane próby oceny sytuacji na rynku pracy w ostatnich dwóch latach wskazują niekiedy na zaawansowany proces deregulacji rynku pracy w Polsce. Tymczasem obecny stan tegoż rynku nie ma nic wspólnego z deregulacją, która byłaby efektem zaplanowanych i przemyślanych decyzji. Należy podkreślić fakt, że skutecznej deregulacji poddano jedynie System Urzędów Pracy, który funkcjonował w latach 1993-1999.
Obecny system zarządzania rynkiem p
racy jest zbyt zliberalizowany, gdzie gremialne podejmowanie decyzji jest mało skuteczne i pozbawione odpowiedzialności. Korzyści wynikające natomiast z decyzji samorządów lokalnych dla tych uczestników rynku pracy, którymi są bezrobotni i pracodawcy, są znikome.
Należy podkreślić fakt, że działania urzędów pracy w zakresie aktywizacji osób bezrobotnych i poszukujących pracy zostały w minionym czasie bardzo ograniczone. Efektywność programów rynku pracy natomiast, w rzeczywistości, zbliżyła się do zera. Na taki stan rzeczy ma wpływ wiele czynników, do których można zaliczyć między innymi:
1) niekorzystne zapisy ustawowe, z których wynika podział na zadania dla wojewody -pasywne formy łagodzenia skutków bezrobocia (zasiłki) oraz zadania własne samorządu -aktywne formy ograniczania bezrobocia (prace interwencyjne, roboty publiczne, refundowane miejsca pracy dla absolwentów, staże, szkolenia i inne),
2) drastyczne obniżenie środków Funduszu Pracy na programy rynku pracy,
3) brak możliwości samodzielnego, na poziomie powiatu, przesuwania środków z nie wypłaconych zasiłków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu
4) ograniczone możliwości absorbcji zewnętrznych środków finansowych (np. przedakcesyjnych z UE),
5) zmniejszenie wydatków na koszty rzeczowe urzędów pracy.
"Model instytucjonalnej obsługi rynku pracy I" - propozycja do dyskusji MPiPS zawiera wiele rozwiązań organizacyjno - prawnych, których wdrożenie w życie wydaje się być warunkiem koniecznym do przywrócenia sprawnej obsługi rynku pracy. Zadania bowiem, które wynikaj ą z Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz z Narodowej Strategii Zatrudnienia i Zasobów Pracy na najbliższe lata, w sposób jednoznaczny wskazują na stworzenie w Polsce takiego systemu służb zatrudnienia, który będzie odpowiadał standardom unijnym i jednocześnie zapewni sprawną obsługę rynku pracy. Nowy system służb zatrudnienia musi być zdolny do jak najszerszej absorbcji środków finansowych pochodzących z UE, a w szczególności z Europejskiego Funduszu Społecznego. Połączenie środków co najmniej dwóch funduszy, tzn. Funduszu Pracy - jako bazowego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego - jako dodatkowego, pozwoli na rozpoczęcie procesu rzeczywistego tworzenia miejsc pracy. Do tego celu potrzebny jest publiczny system służb zatrudnienia, na który bezpośredni wpływ powinno mieć państwo.
Realizując politykę państwa w zakresie rynku pracy należy pamiętać o regionalnej polityce rynku pracy, gdzie silnym ogniwem powinien być Wojewódzki Urząd Pracy -jako partner regionalny.
Propozycja powołania Rejonowych Agencji Pracy wydaje się być w dużej mierze uzasadniona, z tym jednak warunkiem, że RAP będzie powołana do życia w każdym powiecie. Przyjęcie takiego rozwiązania pozwoli realizować zadania w sposób racjonalny na poziomie powiatu, który wraz z gminami tworzy podstawową bazę instytucjonalnej obsługi rynku pracy.